Covid-19 zet digitalisering in de zorg in een stroomversnelling. Doordat fysiek samenzijn is beperkt, zoeken mensen andere manieren om informatie met elkaar te delen en contact te houden. Ook zorg op afstand begint steeds meer normaal te worden en voor overleg is soepele toegang toegang tot actuele cliëntinformatie nodig. Wat is de basis voor succes met digitale zorg en wat zijn de ontwikkelingen en kansen in de ouderen- en gehandicaptenzorg?
Dat digitalisering in de zorg niet meer te stuiten is, bewijst een uitspraak van minister van Ark van Medische Zorg en Sport. Ze stelt dat digitale zorg een vast onderdeel moet worden en blijven. Met de e-health monitor 2021-2023 wil het ministerie van VWS de inzet van digitale zorgapplicaties in kaart brengen en hieruit lessen te trekken hoe e-health toepassingen gestimuleerd kunnen worden. De aandachtsgebieden van de ehealth monitor zijn:
Randvoorwaarden: interoperabiliteit, gebruiksgemak, kosteneffectief, voldoen aan wet- en regelgeving.
Kwaliteit van zorg: tevredenheid eindgebruikers, effectief, toegankelijk
Organiseerbaarheid van zorg: gegevensuitwisseling
Arbeidsmarktuitdagingen: werkplezier, ervaren werkdruk, vervanging van werkproces
Regie van de cliënt: samen beslissen, toegang tot PGO en zelfredzaamheid
Preventie: stimuleren gezond gedrag, preventie van meer zorg
Omgevingsfactoren: veranderbereidheid en digitale vaardigheden
Zit je als zorgorganisatie in de cloud, dan groei je soepel mee met de digitale vooruitgang. Overal kunnen werken, online overleggen en altijd bij de juiste, actuele gegevens. Niets meer op papier registreren, maar alles aan de bron: een gebruiksvriendelijk zorgdossier. Het is daarom niet zo verwonderlijk dat steeds meer zorgorganisaties overgaan op online werkplekken. Het vergt hoge investeringen om een veilige, flexibele en betrouwbare ict-omgeving op eigen lokale servers te realiseren en te onderhouden. Dataverbruik stelt steeds hogere eisen aan een ict-infrastructuur; opschalen waar nodig en neerschalen als de behoefte aan servercapaciteit afneemt. Dit in eigen beheer houden is voor een zorgorganisatie niet rendabel. Steeds meer applicaties draaien in de cloud, dus er is geen noodzaak meer om alles in eigen beheer te houden.
Een goed moment om naar de cloud te gaan, is als de ondersteuning op de servers waarop de ict draait wordt stopgezet. Daardoor kan de ict-afdeling veranderen van beheerder naar regievoerder. Niet meer zelf servers aanschaffen en beheren, maar zorgen dat alle medewerkers soepel met IT-middelen aan de slag kunnen, waar ze ook zijn. Bij zorgorganisaties werkt zo’n 85% in een zorgfunctie en kan zijn taken volledig in de cloud uitvoeren.
Toch zijn er enkele nadelen aan het werken met de cloud. Niet elke netwerkpartner kan er mee overweg. Het zorgkantoor heeft een rekentool ontwikkeld in Excel die nog niet goed in Google Sheets functioneert. “Helaas moeten we daarom nog voor een kleine groep collega´s MS Office aanbieden”, zegt Harry van Dijk, ICT-adviseur bij Accolade. “Dat is omslachtig maar we hopen dat er snel een oplossing komt. Overigens weegt dit nadeel niet op tegen de voordelen van werken in de cloud van Google.”
Google stopt veel energie in de ontwikkeling van zijn kantoorsoftware. Sinds kort is het mogelijk om MS Office bestanden rechtstreeks in Google Workspace te bewerken. Daarmee verdwijnen naar verwachting de functionele nadelen van Sheets ten opzichte van Excel snel. De functies van Sheets onder de knie krijgen kan via Learn Google Spreadsheets. Op dit YouTube kanaal verschijnen regelmatig nieuwe tutorials over Sheets. Het heeft bovendien een actieve community.
Gehandicaptenzorgorganisatie Elver ervaart van wel. Ze is tegelijk met de start van de inrichting van een nieuw zorgdossier gestart om alle medewerkers een Chromebook te verstrekken. De mensen die het apparaat hadden schakelde moeiteloos over naar online overleg toen Covid-19 uitbrak. Toen iedereen een Chromebook had, is de implementatie hervat via digitaal overleg. “Medewerkers waarderen het enorm dat ze nu een eigen apparaat hebben waarmee ze altijd en overal kunnen werken en communiceren”, vertelt Irma Harmelink, bestuurder van Elver. “Het ondersteunt het primaire proces en de samenwerking in de driehoek: cliënten, begeleiders en verwanten veel beter.”
Digitalisering in de zorg vergt veel van zorgverleners. Maar stap je over op makkelijke software inclusief goede begeleiding dan ontdek je dat veel mensen toch best handig zijn met ict. Zij blijken zeer goed in staat om hun collega’s te helpen. Als het maar makkelijk en veilig kan. Dus niet telkens opnieuw inloggen op applicaties als dan niet via een vpn of andere tussenlaag. Maar eenmalig inloggen via Single Sign on en verificatie via je smartphone. Veilig en snel. Is die digitale infrastructuur op orde dan schaal je makkelijk op met e-health toepassingen.
Je verstrekt medewerkers een digitale werkplek en cliënten een digitale hulp. ZorgAccent biedt bijvoorbeeld een Tessa robot aan. Die brengt structuur aan in het leven zodat ouderen langer thuis kunnen wonen. Tessa wenst je een fijne dag of herinnert je eraan als het tijd is om medicijnen in te nemen of de planten water te geven. De medicijnen komen uit een speciale dispenser die de juiste dosering toedient. Heel praktisch. Maar digitale hulpmiddelen kunnen ook prima eenzaamheid tegengaan. Buurtzorg heeft bijvoorbeeld 15.000 cliënten voorzien van een tablet om de kans te verkleinen dat ze in een sociaal isolement komen. Via de tablet kunnen ze contact onderhouden met vrienden en familie en de verveling tegen te gaan door spelletjes te spelen. De tablets zijn aangepast zodat ze zeer eenvoudig zijn in het gebruik. Na het opstarten van de tablet ziet de cliënt een knop voor beeldbellen en een voor spelletjes doen. Met de toegevoegde vrienden en familie kan de cliënt dan bellen en andersom. Het beheer vindt plaats op afstand.
Zorgtechnologie declareren
Wist je dat je per 1 januari 2020 maximaal 6,5 uur per maand per cliënt aan thuiszorgtechnologie kunt declareren bij de zorgverzekeraar? Een teken dat digitalisering in de zorg is daarmee het nieuwe normaal.
Moderne elektronische cliëntendossiers draaien in de cloud. Ze zijn volledig makkelijk digitaal te vullen en op te vragen. Dat is een basis voor succesvolle digitalisering in de zorg. Zo kan je netwerkzorg organiseren en cliënten op afstand helpen. Die doen bijvoorbeeld metingen zelf en sturen die via het apparaat rechtstreeks naar het zorg of behandeldossier. Of cliënten die op tijd de correcte dosering van hun medicijn krijgen toegediend terwijl de thuiszorg robot vertelt dat het tijd is om de medicijnen in te nemen. Voorwaarde is dat gegevens zijn uit te wisselen met systemen van andere zorgprofessionals in de zorg. Dat kan binnenkort via eOverdracht, die de overdracht van verpleegkundige gegevens tussen systemen in het ziekenhuis en thuis- en woonzorg mogelijk maakt. Er wordt flink geëxperimenteerd en de verwachting is digitale verpleegkundige overdracht in 2022 technisch mogelijk is.
Ook handig! Gehandicaptenzorgorganisatie Elver maakt gebruik van slimme camera’s die beweging bij bewoners registreren. De camera’s fungeren als extra paar ogen. De beelden worden automatisch gemonteerd en dagelijks gesynchroniseerd met Google Drive. Begeleiders en artsen analyseren de beelden en rapporteren hun bevindingen in het zorgdossier. Dat gebeurt volgens de richtlijnen van de AVG. “Ik heb een script ontwikkeld dat elke dag de prullenbak van de camera’s leeggooit”, zegt Henk Jan Zweers, technisch consultant bij Ecare. “De filmpjes in Drive worden elke 30 dagen automatisch verwijderd.”
Met al die digitalisering in de zorg ontstaat een enorme berg aan gegevens. Door het toevoegen van AI (artificial intelligence) kan je uit de berg aan data nieuwe informatie halen. Bijvoorbeeld eenzaamheid herkennen die dan terugdringen en in het gunstigste scenario voorkomen. dat is fijn want 60% van de mensen boven de 75 jaar voelt zich weleens eenzaam. AI kan ook helpen om onnodige ziekenhuisopnames terug te dringen. Onderzoek uit 2018 maakt duidelijk dat 300.000 ziekenhuisopnames voorkomen hadden kunnen worden. Dit kan door preventie en vroegdiagnostiek. Denk aan preventie van vallen, decubitus en ondervoeding. En als het gaat om vroegdiagnostiek gaat het om aan delier, urineweginfectie en medicatiebijwerkingen. De algoritmes kunnen dan vroegtijdig risico’s detecteren, misschien nog wel voor dat jij ze ziet. Je hebt alle informatie voorhanden om met je vermoeden de juiste zorg in gang te zetten.
Moderne ehealth-toepassingen en digitale zorgdossiers zijn gebruiksvriendelijk zodat ze logisch werken voor iedereen. Succesvol digitaal transformeren heeft tijd nodig. Pak dit serieus aan. Een succesvolle ingebruikname digitale tools valt of staat bij de acceptatie van gebruikers. Enkele tips:
Stel per locatie een digicoach aan die de medewerkers wegwijs maakt in de nieuwe ict. Een digicoach is een collega met kennis van computers.
Organiseer digitale snuffel bijeenkomsten waar personeel kan kennis maken met de digitale hulpmiddelen
Informeer via e-mailnieuwsbrieven en posters over de overgang op en wat van iedereen wordt verwacht, zoals het opschonen van bestanden.
Verzorg digitale trainingen, voeg hier humor en enthousiasme aan toe. Wist je dat er mooi platform beschikbaar is: Digivaardigheid in de zorg. Daarop staan leermiddelen om je digitale kennis te vergroten; gericht op zorgprofessionals, digicoaches en managers. Het lesmateriaal is vrij beschikbaar.
Mogelijk wil je hulp bij modernisering van je ict-infrastructuur om daarna makkelijk en snel te profiteren van het gemak van ehealth-oplossingen. Bij Ecare hebben we ruime ervaring. Of je nu over wilt op een nieuw zorgdossier, nieuwe kantoorsoftware of je serverpark wil inruilen voor de cloud. Wij helpen je graag zodat je een goede basis hebt voor verdere digitalisering van je zorg. Wist je dat we veel op afstand kunnen doen: implementaties, inrichten toegangsbeheer, security, trainen medewerkers? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.